Khi chứng ta cứ kêu gào về việc thiếu vắng những hình mẫu người trẻ tài năng, đạo đức, tử tế và văn minh – thì chính chúng ta – lại đang chà đạp lên một người trẻ như vậy, chẳng vì một lý do gì. – Kênh 14.
Thời gian gần đây, đài truyền hình VTV có 2 chương trình thu hút được nhiều người xem. Đó là “Chị Đẹp đạp gió rẽ sóng” và “Anh Trai vượt ngàn chông gai”. Những người tham gia là những người nổi tiếng/có ảnh hưởng, họ lần lượt được gọi là “Chị Đẹp” và “Anh Tài”. Bạn thấy có điều gì gợn gợn lên ở đây không? Đúng vậy, đó chính là mô-típ muôn thuở “Trai tài, gái sắc”. Nếu như tài năng là thứ được đặt lên bàn cân đối với phái nam, thì phái nữ là nhan sắc – điều không bền vững và chắc chắn sẽ tàn phai theo năm tháng.
Vậy thì, nếu một người phụ nữ vừa có tài năng, vừa có nhan sắc thì như thế nào?
Để trả lời cho câu hỏi này, mình muốn kể cho bạn bộ phim Cruella do Emma Stone thủ vai. Bộ phim nói về trận chiến tranh giành ngôi vị cao nhất trong ngành thời trang. Trong bộ phim này, đối với mình, người phụ nữ vừa có tài, vừa có sắc sẽ là Nữ Bá Tước. Bà là người có quyền lực, có thể thống trị cả ngành thời trang cũng như là giới quý tộc.
Vậy thì hai nhân tố “tài” và “sắc” có đủ để tạo nên một người phụ nữ được nhiều người ngưỡng mộ chưa? Thử thêm nhân tố “trẻ trung” xem nào.
Khi thêm nhân tố này, nhân vật đại diện trong bộ phim lại là một người hoàn toàn khác. Đó là Estella (hay Cruella de Vil). Tuy nhiên, điều khiến Cruella hơn hẳn so với Nữ Bá Tước, để khiến cô có thể đẩy bà vào vòng lao lý và thay thế vị trí của bà, là “Sự tử tế” (nghe có vẻ hơi sai sai so với cái tên Cruella de Vil nhỉ).
“I’m Not Like Her, I’m Better” – Cruella.
(Tạm dịch: Tôi không giống bà ấy (Nữ Bá Tước), tôi tốt đẹp hơn vậy nhiều).
Vậy điều mà Nữ Bá Tước (nhan sắc và tài năng) đã làm đối với Estella (trẻ trung, nhan sắc, tài năng và tử tế) là gì? Bà đã giết cô 2 lần nhưng không thành khi thấy cô là mối đe dọa cho vị trí của mình, có thể cô sẽ thay thế bà trong tương lai. Mô-típ về người phụ nữ đẹp và giỏi giang muốn hãm hại người phụ nữ xuất sắc và cỏ vẻ ngoài thu hút có vô vàn trong các bộ phim từ những năm 1999, có thể kể đến Cinderella, White Snow, v..v
Đó là cách cư xử của những người phụ nữ trưởng thành hơn đối với những người phụ nữ trẻ, còn những người phụ nữ trẻ đối với nhau như thế nào?
Để trả lời cho câu hỏi này, mình sẽ đưa ra một ví dụ thực tế: MC Khánh Vy. Bạn là một ví dụ điển hình cho người phụ nữ với 4 phẩm chất nêu trên: trẻ trung, xinh đẹp, giỏi giang và tử tế. Tài năng của bạn được chứng minh rõ đến mức MC Thùy Minh đã từng nói là chưa từng thấy ai bằng tuổi này mà giỏi hơn Khánh Vy ở talkshow Have a sip. Dù có rất nhiều người yêu quý Khánh Vy nhưng không phủ nhận việc có một số người “bằng mặt mà không bằng lòng” với bạn. Khi talkshow phỏng vấn Khánh Vy trên Kênh 14 được lên sóng, Khánh Vy chia sẻ rằng mình không quá hài hước. Tận dụng cơ hội này, hàng ngàn bài viết chỉ trích bạn về khiếm khuyết này thay vì nói đến bạn là mẫu hình lý tưởng để các bạn trẻ Việt Nam ra sao.
Mình không dám tự nhận mình có được trọn vẹn cả 4 ưu điểm trên. Tuy nhiên, mình nghĩ mình cũng phải được trên trung bình một chút (6/10). Nhưng dù vậy, mình cũng cảm thấy đối với một vài người phụ nữ, mình bị ghét ngay từ lần gặp đầu tiên. Thậm chí đến mức mình chỉ “say hi”, chào hỏi xã giao thông thường và chưa có cơ hội trò chuyện hay tiếp xúc với họ. Mình chỉ muốn làm đúng và thật tốt việc của mình, không làm hại ai, đụng chạm đến ai. Mình tự hỏi bản thân rằng:
Is it hard to live as a dandelion in a world of roses?
(Tạm dịch: Có quá khó cho một bông bồ công anh sống trong thế giới bao phủ bởi hoa hồng không?)
Tuy nhiên, mình cũng không ít lần nhận được sự giúp đỡ, hỗ trợ từ những người phụ nữ khác. Từ thời còn là sinh viên khi các bạn trang điểm cho mình trong lễ tổng kết để chúng mình cùng xinh với nhau. Đến những người em/bạn/chị trong FemaLEAD, Sunwah Global Young Leaders Network, Chevening Vietnam Career Mentoring Programme (CVCM), Hội Cựu học sinh THPT Thường Tín, Hanoi Speakers Toastmasters hỗ trợ mình khi mình cần. Cho đến nơi làm việc, khi mà cả 2 quản lý trực tiếp của mình ở công ty cũ và hiện tại đều là nữ. Cả hai chị hỗ trợ mình rất nhiều. Mình thật lòng rất cảm ơn hai chị.
Sau khi quan sát bên ngoài như vậy, mình cũng tự hỏi rằng sau này mình có chà đạp lên những người phụ nữ trẻ khác như vậy không. Một lần, mình hỏi người yêu mình khi chúng mình đang trao đổi về nội dung đó. Anh ấy bảo “không” vì mình trẻ lâu (anh ấy bảo mình giống bố, bố mình trẻ lâu nên mình trẻ lâu). Câu trả lời này dù đi vào trọng tâm nhưng mình chưa thấy thỏa mãn lắm, vì nó như trả lời cho câu hỏi ở thì tương lai.
Hôm nay là ngày 23/09/2024, mình và các bạn CVCM khác tham gia buổi tiệc tối tại nhà riêng của Đại Sứ Quán Anh tại Việt Nam. Đến phần cuối của chương trình, chúng mình có phần bốc thăm may mắn. Đại Sứ Quán bốc trúng số của người tham gia nào thì người đó sẽ nhận được phần quà từ chương trình. Một người phụ nữ trở thành người may mắn đầu tiên, mình thật tâm vui cho chị ấy. Điều đó khiến mình nghĩ lại trong quá khứ mình cũng đã tổ chức dự án xã hội EMpower dành riêng cho các bạn nữ học trung cấp với mục đích thúc đẩy kỹ năng mềm, tạo cơ hội làm việc cho các em khi ra trường. Mình cũng trình bày ý tưởng về dự án SheEO Next Gen ở Hoa Kỳ, với mục đích để cải thiện kỹ năng lãnh đạo và truyền cảm hứng đến thế hệ phụ nữ Việt trẻ, dám dấn thân để đảm nhận vai trò lãnh đạo tại các công ty. Mình mong muốn xây dựng một cộng đồng người phụ nữ có năng lực, sống tử tế để hỗ trợ lẫn nhau trong công việc và cuộc sống. Mình cũng có suy nghĩ là nếu sau này mình không tìm được người bạn đời phù hợp, mình sẽ nhận một em bé gái về nuôi.
Tất cả những điều trên phần nào khiến mình khá chắc chắn về câu trả lời rằng thay vì chèn ép, mình sẽ hỗ trợ các bạn nữ trẻ khác. Mình nghĩ rằng mình đủ lý chí để chiến thắng phần “con” của bản thân, chiến thắng bản năng của người phụ nữ (sợ bị thế chỗ) để giúp đỡ những người phụ nữ trẻ khác vươn lên. Vì mình biết rằng để thế giới phát triển một cách bền vững, không bị thui chột nhân tài, cần hỗ trợ thế hệ trẻ hơn, thế hệ tiếp nối giống như từ “Next Gen” mình chọn cho dự án “SheEO Next Gen”.
Tái bút
Việc làm một bông hoa bồ công anh có vẻ quá khó khi vô vàn tác nhân bên ngoài không thôi vùi dập. Tuy nhiên, sức ảnh hưởng mà nó để lại là không hề nhỏ. Khi bị tác động, nó sẽ phát tán và khiến cả một vùng được bao phủ bởi bồ công anh. Khi đó, mọi người không thể phớt lờ sự có mặt của bông bồ công anh mỏng manh đó nữa.
Chúc các bông bồ công anh của mình sẽ vững tâm, bền chí nhé!
Lương Phùng – A Mindful Observer.