Sáng kiến thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á (Young Southeast Asian Leaders Initiative – YSEALI) là chương trình trao đổi 5 tuần tới Mỹ được đài thọ toàn phần bởi Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo của thanh niên trong khu vực, tăng cường mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Đông Nam Á, và nuôi dưỡng một cộng đồng các nhà lãnh đạo làm việc xuyên biên giới để giải quyết các vấn đề chung. Bài viết là một bài chia sẻ cá nhân, nên các bạn cân nhắc áp dụng và dành cho các bạn đang trong quá trình ứng tuyển, có hiểu biết tương đối về chương trình (có thể chưa phù hợp với các bạn chỉ mới biết đến chương trình).
Lời đầu tiên, em cảm ơn chị Huyền Trang, chị Linh Ngọc, anh Tất Bách, chị Khánh Linh, chị Toàn Nguyễn đã nhận xét bài luận và phỏng vấn mô phỏng giúp em. Em cảm ơn chị Hoàng Ngọc Bích, chị Đỗ Thị Thu Huyền, anh Lê Thanh Lâm đã đưa ra các lời khuyên và viết thư giới thiệu giúp mình. Mình cảm ơn các anh chị thành viên của Hanoi Speakers Toastmasters (HST) đã hỗ trợ rất nhiều về tinh thần để khiến mình tin vào bản thân và động viên mình.
1. Chuẩn bị
1.1. Mindset đúng – Suy nghĩ đúng về chương trình
Oscar Wilde đã từng nói:
“There are only two tragedies in life: one is not getting what you want. The other is getting it”.
– Oscar Wilde
(Tạm dịch: Có 2 bi kịch trong cuộc đời: một là khi giấc mơ không thành sự thật và hai là khi ước mơ thành sự thật.)
Sau khi nhận được tin trúng tuyển YSEALI, mình đã từng tâm sự với một người bạn/người anh thân thiết đó là: “em nghĩ khi nhận được tin em sẽ vui hơn”.
Sau khi nhận được tin, cảm giác mông lung của những năm đầu đại học ùa về. Lý do bởi vì ước mơ lớn của mình – Trao đổi trước khi tốt nghiệp (Exchange before graduation) đã thành sự thật.
Là một người luôn đặt ra các mục tiêu để phấn đấu, lúc đó, mình thấy mình không còn gì để bám víu vào nữa. Mục tiêu để phấn đấu tiếp theo của mình là gì? Liệu mình chỉ có dừng lại ở đây không? Sẽ thế nào khi mình không tiến bộ lên?
Việc đó ám ảnh mình suốt 1 tuần, mình nhận ra bản thân rơi đúng vào “Bẫy hạnh phúc” tức là hạnh phúc là điểm đến. Mình chỉ hạnh phúc khi đạt được cột mốc A, cột mốc B mà thôi, nếu không, mình sẽ chỉ là người bình thường, hay một người tầm thường.
Sau khi nhận ra điều này, mình cũng nhận ra rằng: tất cả mục tiêu mình liệt kê ở trên là mục tiêu khi mình còn là sinh viên, chưa đi làm full-time (toàn thời gian). Bây giờ mình có thể tiếp tục bằng việc đặt ra các mục tiêu trong công việc, cuộc sống và mục tiêu khi trở về nước thế nào.
Vì vậy, mình học được là: đối với bất cứ cột mốc nào bạn đặt ra (ví dụ như YSEALI trong trường hợp của mình) thì hãy nghĩ đó chính là một trong những nhân tố đóng góp vào big picture (bức tranh lớn) trong cuộc đời của bạn, nó giúp bạn trở thành người bạn muốn trở thành, sống cuộc sống bạn muốn sống, vì bạn còn có cả 1 tương lai phía trước, đúng không? Nếu coi nó là đích đến, bạn sẽ vỡ vụn nếu không đến đích, hoặc là sẽ mông lung về việc làm gì tiếp đây. Vì vậy, cố hết sức, nhưng nếu không được, thì it’s not the end of the world – đó cũng không phải là tận thế đâu.
Tuy nhiên, làm gì thì cũng phải làm hết sức, hết mình, không hờ hững, “chân trong chân ngoài”. Đối với lần ứng tuyển này, mình làm tất cả những gì mình có thể để có thêm nhiều “lợi thế cạnh tranh hơn”: nhờ tất cả các anh chị YSEALI Alumni mình thân thiết nhận xét bài luận, phỏng vấn mô phỏng, tham gia buổi sharing của các anh chị YSEALI tổ chức, …
1.2. Hoạt động ngoại khóa
Giống như trong mô tả về chương trình, bạn cần thể hiện được:
1.2.1. Kỹ năng lãnh đạo
Kỹ năng lãnh đạo có thể là trong nhóm, dự án, hoạt động cộng đồng, tổ chức, công ty …. Tuy nhiên, cũng đừng quên là lãnh đạo người khác, lãnh đạo đội ngũ bắt đầu từ việc bạn lãnh đạo bản thân tốt như thế nào nhé.
1.2.2. Tác động đến cộng đồng
Khi mình nhờ chị mentor nhận xét bài luận, chị phản hồi rằng cách mình diễn đạt đang giống khoe thành tích cá nhân, chứ không phải mô tả các hoạt động mình làm đem lại tác động đến cộng đồng như thế nào. Hơn nữa, nếu các bạn để ý, có 1 mục liên quan đến việc liệt kê và mô tả thành tích cá nhân rồi, vì vậy, các mục khác nên tập chung vào tác động bạn đem lại đối với xã hội như thế nào.
1.2.3. Yếu tố initiative – bắt đầu, khởi xướng
Yếu tố này được thể hiện ngay ở tên chương trình “Young Southeast Asian Leaders Initiative”, vậy nên đừng quên thể hiện nó trong hồ sơ của bạn nhé.
1.2.4. Hoạt động liên quan đến theme
Nếu theme bạn lựa chọn là Civic Engagement, lưu ý rằng, có nhiều cách để thúc đẩy tinh thần công dân tích cực. Vì vậy, cụ thể hóa tinh thần công dân tích cực bạn muốn tập trung vào là gì. Một chị mình biết thì dùng truyền thông, còn mình dùng giáo dục lãnh đạo để thúc đẩy tinh thần công dân tích cực.
2. Vòng đơn
2.1. Sale bản thân và sale những gì mình làm
Note: Mình muốn nói đến không phải là ghi sai sự thật, mà là điều chỉnh cách ghi để thể hiện đúng những gì bạn làm.
2.1.1. Sale bản thân
Vì bài post dành cho những bạn đã nắm được cơ bản về chương trình, cách viết hồ sơ rồi, nên mình sẽ nói qua:
- Liệt kê tối đa 4 mục đối với mỗi dự án
- Ngắn gọn xúc tích trong mỗi mục
- Lượng hoá các thông tin đưa vào (ví dụ: thay vì ghi là “tạo tác động đến học sinh địa phương” thì có thể ghi là “tạo tác động đến 1000+ học sinh địa phương”).
2.1.2. Sale tổ chức
Ngoài việc sale bạn giỏi thế nào, cũng đừng quên sale tổ chức bạn tham gia cũng đỉnh không kém. Có thể có một câu ngắn ngọn tóm tắt về tổ chức bạn tham gia khi đề cập đến nó. Vì đơn giản là: được giải nhì của câu lạc bộ cấp quốc gia, nghe sẽ “xịn mịn” hơn giải nhì của câu lạc bộ cấp trường đúng không?
2.2. Người mentor hỗ trợ và ủng hộ
Khi mình tâm sự với một số người về việc mình được đi trao đổi, câu nói đầu tiên của họ là “đi có 1 tháng thôi à”. Vẫn là những câu nói vu vơ, nhưng vẫn khiến mình buồn một chút. Nhưng cũng vì vậy mà mình biết là mình chỉ là hạt cát trong sa mạc và không bao giờ bằng ai được.
Tuy nhiên, mình không thể phủ nhận được việc các trải nghiệm quá khứ ảnh hưởng đến việc suy nghĩ hành động của mình trong tương lai. Từ nhỏ, khi được 8 điểm, thì mình hay bị nói là phải được 9, 10 chứ. Việc đó khiến đến tận bây giờ, mình bị imposter syndrome – hội chứng kẻ mạo danh, nghĩa là trong tương lai, mình có trở nên giỏi giang thế nào, mình vẫn thấy bản thân không đủ giỏi, mình không tin vào năng lực thực sự của bản thân và nghi ngờ nó nhiều.
Vì lý do đó mà thông thường, tất cả các kế hoạch của mình, mình đều không kể với người thân. Tuy nhiên, vẫn sẽ có những mentor – người hướng dẫn – tin vào giấc mơ của mình,
“Em thấy em giống như quả trứng hải âu, em chưa biết gì về vùng trời ấy, nhưng em mong mình sẽ gặp được một anh mèo béo tốt bụng, người sẽ sẵn sàng dạy em bay”.
– Nhược Lạc (Have a sip – Cơm nhà nói chung là êm)
Mình từng hỏi một người bạn/người anh thân thiết là: niềm tin vào bản thân nên xuất phát từ bên trong hay xuất phát từ bên ngoài. Nghĩa là tin tưởng bản thân tự mình có hay là được người khác bồi đắp. Anh bảo là nên đến từ bên trong vì nếu đến từ bên ngoài, một ngày người ta không tin em nữa, em sẽ sụp đổ.
Tuy nhiên, đối với mình, nó là một mối quan hệ tương hỗ. Giống như câu chuyện “con gà quả trứng”, không biết bắt đầu từ đâu, giống như việc mình tin vào bản thân mình lần này có thể trúng tuyển, nó có thể đến từ bản thân mình đầu tiên, hoặc có thể là đến từ bên ngoài, các anh chị trong Hanoi Speakers Toastmasters, các mentors luôn tin tưởng vào giấc mơ của mình.
Whether you think you can, or you think you can’t–you’re right.
– Henry Ford
(Tạm dịch: Bạn nghĩ mình làm được, hay không làm được thì bạn đều đúng cả).
Nếu bạn không tin tưởng vào bản thân mình, thì bạn đã thua ngay từ bước đầu. Tuy nhiên, các mentors cũng có thể là người khiến bạn tin tưởng vào bản thân hơn. Đây cũng chính là điều YSEALI đem lại cho mình đó là khiến mình tin vào bản thân mình nhiều hơn, dám mơ mộng và sẵn sàng hành động vì ước mơ đó.
3. Vòng phỏng vấn
3.1. Hiểu được phong cách Mỹ và sales ước mơ của bản thân.
Ở Việt Nam, mình được dạy là sống thực tế ngay từ lúc nhỏ. Vì vậy, mình không bao giờ dám mơ lớn. Nhưng kể từ khi gặp anh chị Hanoi Speakers Toastmasters, các chị luôn cổ vũ mình tin vào bản thân. Mình còn nhớ, trong 1 lần đi ăn 4 người gồm anh Vượng, chị Ngọc, anh Hiếu và mình. Cả ba anh chị đều kể về việc học của anh chị ở Mỹ, mình chỉ ngồi nghe. Sau đó, anh Vượng còn hỏi mình là “thế bao giờ đến lượt Lương nào? Lúc đó trong đầu mình nghĩ là “ui thật sự là không dám nghĩ như vậy luôn ấy”.
Mình thấy bộ phim Zootopia là bộ phim (mình biết) thể hiện phong cách của người Mỹ rõ ràng. Trong đó cô Thỏ Judy (loài thú là con mồi của các loài thú khác, nên sẽ bị cho là phù hợp với các công việc “nhẹ nhàng”) ước mơ trở thành cảnh sát để “make the world a better place” – giúp thế giới trở nên tốt đẹp hơn. Đúng vậy, Mỹ là quốc gia thể hiện sự tự tin, dám nói lên ước mơ của mình, cũng như dám hành động để hiện thực nó. Bạn cần thể hiện được điều này trong vòng phỏng vấn.
Ngoài việc hiểu được American style, cũng cần phải sale được ước mơ của bản thân. Chị Ngọc đã từng nói với mình rằng: “Họ yêu em, nhưng cũng phải yêu cả ước mơ của em”. Không ai muốn đầu tư tiền cho người đi về mà tạo tác động tiêu cực đến xã hội, cũng như đi Mỹ về vẫn tiếp tục làm những cái mình đang làm đúng không?
3.2. Xây dựng chân dung ứng viên được chọn và Lựa chọn câu chuyện xuyên suốt.
Đầu tiên, nên dành thời gian để liệt kê các key words – từ mô tả chân dung bản thân mà bạn muốn người phỏng vấn nhớ đến. Những key words này sẽ tạo thành xương sống/trục chính cho tất cả câu trả lời & bài luận; làm sao để khi phỏng vấn bạn xong, họ nhớ được những key words đó về bạn. Tất cả câu trả lời phải hướng về xương sống/trục chính đó, để con người bạn là một thể thống nhất, thể hiện tất cả những hành động bạn làm để hướng về mục tiêu chung, đóng góp vào big picture, sự nghiệp của bạn về sau.
Ví dụ như: mình mong muốn theo đuổi giáo dục lãnh đạo, và dùng nó để tạo tác động tích cực đến xã hội, thúc đẩy tinh thần công dân tích cực (Theme Civic Engagement). Vì vậy, dù mình có hoạt động liên quan đến môi trường trong tổ chức nước ngoài, nhưng mình không cho vào vì nó không giúp mình xây dựng mong muốn làm leadership education, mà theme mình mong muốn (hay nói khác khác là nó làm lệch trục chính/xương sống của mình).
Hãy tưởng tượng, giống như bạn có thể có nhiều chấm điểm trên giấy, mỗi chấm điểm là một trải nghiệm mà bạn đã đi qua. Nhưng bạn muốn khắc họa bản thân mình thành hình bông hoa, hay hình nơ thì tuỳ thuộc vào bạn.
Ngoài ra, sau đây là một số lưu ý thêm khi trả lời phỏng vấn:
- Các câu trả lời phù hợp với theme lựa chọn;
- Trả lời ngắn gọn, rõ ràng, mạch lạc, vào thẳng trọng tâm, thể hiện chiều sâu/mức độ trưởng thành trong tư duy;
- Trả lời cụ thể, không chung chung bằng ví dụ từ những sự quan sát, trải nghiệm riêng của bản thân;
- Tất cả câu trả lời phải touch people’s heart – chạm đến trái tim của người nghe;
- Những điều quan trọng đặt lên đầu tiên, mỗi câu trả lời chỉ nên trả lời 1-1,5 phút;
Sau đây là một số câu hỏi mình được hỏi trong vòng phỏng vấn, bạn có thể tham khảo nhé:
Câu hỏi có thể chuẩn bị trước
- Tell me about yourself.
- Why do you apply to this program?
- How do you see yourself in the next 5 years?
- How do you contribute to YSEALI?
- Do you have any questions for us?
Câu hỏi phỏng vấn visa
- Có người thân ở US không?
- Bố làm nghề gì?
- Đã từng ra nước ngoài chưa?
Câu hỏi về application form
- Công ty đang làm? Hoạt động thường ngày tại công ty?
- Công ty có training – đào tạo nội bộ – cho nhân viên không?
- Đang làm Vice President of Education ở Hanoi Speakers Toastmasters đúng không?
- Tốt nghiệp rồi nhỉ? Tham gia chương trình YSEALI Learns? Tham gia Future Leaders Camp nhỉ?
- Có làm dự án Alumni, còn đang hoạt động không?
Câu hỏi out-of-nowhere
- Sau này muốn làm ở Việt Nam hay ở đâu? Tại sao không phải các nước Châu Á?
- Còn câu hỏi nào cho chúng tôi không?
TÁI BÚT
Trong chặng cuối cùng của hành trình ứng tuyển này, mình gặp biến cố về sức khỏe (như trong bài viết “Năm 2023, mình đã trưởng thành hơn như thế nào (phần 2)” mình từng chia sẻ), mình ngồi trước màn hình máy tính, không thể tâm sự với ai (vì chặng cuối rồi, tự cố nốt thôi) điều duy nhất mình mong cầu là có sức khỏe tốt, ăn đồ ăn cảm thấy ngon, được là “một người bình thường”. Lúc đó mình vừa ngồi viết nốt luận và nghe bài “Người bình thường” của chị Vũ Cát Tường. Mình nghĩ rằng tại sao ước mơ của mình lại lớn như vậy? Tại sao ước mơ đó lại chọn mình?
Mình tưởng tượng cuộc hội thoại của mình giống như giữa Jake Sully và Neytiri:
Jake Sully: […] I’ve already chosen. But this woman must also choose me.
– Jake Sully và Neytiri (Avatar 1)
Neytiri: She already has.
(Tạm dịch:
Jake Sully: […] Tôi đã có lựa chọn cho mình rồi. Nhưng người phụ nữ này cũng phải chọn tôi.
Neytiri: Cô ấy cũng đã lựa chọn rồi.)
Đúng vậy, không chỉ là giấc mơ đó chọn mình đâu, mình cũng chọn giấc mơ đó, giấc mơ Mỹ.
Bài viết này dành cho tất cả các bạn đang muốn ứng tuyển, tuy nhiên, mình muốn gửi gắm tâm tư với các bạn nữ hơn, mình biết đến tuổi này, nhiều bạn có thể gạt ước mơ sang một bên, để trở thành người vợ, người mẹ.
If I had worried about “who liked me” and who thought “I was cute” when I was your age, I wouldn’t be married to the President of the United States.
– Michelle Obama.
(Tạm dịch: Bằng tuổi các cháu, nếu mà cô còn thời gian lo lắng về việc ai thích mình, ai nghĩ rằng mình đáng yêu, cô sẽ không cưới Tổng thống Mỹ đâu.)
Vì vậy, nếu các bạn bằng tuổi mình, và đang lo lắng vì tương lai không quá chắc chắn, và cái được gọi là “tuổi nên lập gia đình” đang bám đuổi theo chuẩn mực của văn hóa Á Đông, thì cố gắng lên một chút nhé, “mây tầng nào gặp gió tầng đó” thôi.
YSEALI khó nhưng không phải là không đạt được. Đi nhanh hay đi chậm thì vẫn sẽ đến đích và ước mơ nào cũng sẽ được coi là không thực tế, cho đến khi nó thành thực tế. Chúc bạn mạnh mẽ, bền bỉ, kiên quyết, kiên cường và may mắn (một chút) nhé!
iu bạn 3000 <3
HД±zlД± kaydolun! Depozitonuzu tГјketmeyi bД±rakД±n! BugГјn kumarhaneyi yen! Size bonus verildi! KAYDOLUN VE BONUSLAR ALIN Daha hД±zlД± kayД±t ol!
++>> https://site.com/?gennick05
Em chúc mừng chị ạ🎉. Chị Lương đỉnh quá aaaa👏
Cảm ơn em toi nhiều nha 😘